مجموعه کتاب های for dummies کار خود را از 1991 با انتشار کتاب DOS for Dummies شروع کرد که با اقبال بسیار زیاد مواجه شد. موضوع کتاب ها، در آغاز، مربوط به آموزش نرم افزار و فناوری بود که بعدها عنوان های دیگر در زمینه های دیگر نیز به مجموعه اضافه شد، به طوری که امروزه، بعد از 20 سال فعالیت، بیش از 1600 عنوان کتاب for Dummies با مجموع شمارگان بیش از 200 میلیون نسخه منتشر شده است.

طبیعتاً ناشران و مترجمان ایرانی نیز سراغ این کتاب ها می روند و بنا به خط مشی یا منظور خود عنوان(هایی) را برای ترجمه برمی­گزینند. در این جا می خواهیم ترجمه های مختلف از عنوان ثابت این مجموعه کتاب ها (for Dummies) را فهرست کرده و در مورد آن ها بحث کنیم. ابتدا به عناوین زیر توجه کرده و ببینید، به نظر خودتان، کدام ترجمه را بیشتر می پسندید.

(جای سه نقطه عنوان اصلی را بگذارید، مثلاً مدیریت بازرگانی)

1- راهنمای جامع...

2- راهنمای (آموزش/استفاده از)...

3- راه و چاه...

4- راه و رسم...

5- آموزش جامع...

6- کتاب جامع...

7- آموزش سریع و آسان...

8- آموزش کاربردی...

9- آموزش گام به گام...

10- کتاب آموزشی...

11- کارگاه مقدماتی...

12- همه چیز درباره-ی...

13- از سیر تا پیاز...

14- الفبای...

15- ... از الف تا ی

16- خودآموز...

17- دنیای...

18- ... آسان

19- ... برای احمق ها

20- ... برای مبتدیان

21- ... برای همه

22- ... به زبان ساده

23- ... به زبان آدمیزاد

24- ... برای نابغه ها

 

* بعضی ها هم for dummies را ترجمه نکرده اند

اول، شما کدام یک از ترجمه ها را بیشتر می پسندید؟ لطفاً شماره(ها)ی انتخابی خود، به همراه توضیح علت انتخاب خود، را در بخش نظرات بنویسید.

دوم، آیا خودتان ترجمه-ی دیگری را پیشنهاد می کنید؟

سوم، هدف اصلی یافتن عنوان ثابتی است که درخور تمام کتاب های for dummies شود. پیشنهاد شما چیست؟ گستره-ی موضوعی این مجموعه کتاب ها را در نظر داشته باشید:

Islam for Dummies

Migraines for Dummies

Politics for Dummies

Science Fair Projects for Dummies

The ancient Egyptians for Dummies

Dog Training for Dummies

Cosmetic Surgery for Dummies

High Blood Pressure for Dummies

Twentieth Century History for Dummies

The Middle East for Dummies

* * * *

این بحث ابتدا در صفحه­ی فیس بوک کارگاه مطرح شد. گزیده­ی نظرات دوستان در زیر آورده شده است:


 Shabnam Sa ‎"به زبان ساده" معادل خوب و جامعی هست اما فرم رو کاملا تغییر می ده منظورم از وجه شخص هست.

 Shabnam Sa آهان شاید بشه گفت مثلا "حتی برای مبتدی ها" یعنی حتی اون ها هم می فهمند

 Ali Motamediمن خودم با "به زبان ساده" حال نمی کنم. دنبال یه معادل دقیق تر و موجزتر هستم.

Ali Motamedi شایدم بشه "از سیر تا پیاز" را عنوان ثابت برای تمام موضوعات در نظر گرفت: مثلاً دلچسبه اگه بگیم: از سیر تا پیاز اسلام؟

 Ali Motamedi ولی می شه گفت "از سیر تا پیاز سیاست/میگرن/مصریان باستان/جراحی زیبایی/تاریخ قرن بیستم/خاورمیانه"...

 Ali Motamedi تا آن جا من می دانم، آخرین ناشری که فعالانه پیگیر انتشارِ مجموعه ای این کتاب ها شده نشر هیرمند است که عنوان «به زبان آدمیزاد» را انتخاب کرده. «به زبان آدمیزاد»، هرچند طنزی در آن نهفته است، ولی اگر بخواهیم مته ته خشخاش بگذاریم، می شود گفت نوعی توهین به خواننده محسوب می شود. (عنوان «... برای احمق ها» که به کلی توهین آمیز است)

 Shabnam Sa من فعلا عنوانی که مشابه عنوان انگلیسی باشه (از لحاظ وجه شخصی) «حتی برای مبتدی‌ها» به نظرم می‌رسه.

 Nayere Ahmadi مخاطب اصلی افراد ساده ان یعنی عامه نه افراد متخصص افرادی که میخوان با موضوع آشنا بشن یعنی قبلش در مورد موضوع گیجن dummies

 Nayere Ahmadi پیشنهادمن: آشنایی با..... به همین سادگی...ساده بگم
o ساده بگم...با همه ی عناوین جور در میادو ابهام و ایهامی ایجاد نمیکنه چون دقیق اشاره به چجوری گفتن کتاب داره :ساده گفتن 
o ساده بگم... فشارخون بالا ساده بگم...تاریخ قرن بیستم ساده بکم...خاورمیانه ساده بگم...مصریان قدیم ساده بگم...جراحی زیبایی ساده بگم...سیاست ساده بگم...طراحی
o محاوره ای بودنش هم تلویحا سادگی متن و درک آسون اونرو در ذهن مخاطب القا میکنه...
o درآمدی بر ....هم خوبه

 Yek Ta پیشنهاد من: آموزش گام به گام یعنی شمارۀ نه و خودآموز یعنی شمارۀ شونزده رو می پسندم. دلیل: دو سه تا از این کتاب ها رو دارم. واقعاً به صورت گام به گام و از ابتدا آموزش می دن و خود آموز هستن. در صورت خواندن این کتابها در واقع نیازی به معلم یا راهنما وجود ندارد. به علاوه واژۀ "دامی" یا "دامیز" به معنای شخصی که چیزی رو از ابتدا شروع به یادگیری می کنه و اطلاعات چندانی راجع به موضوع نداره.

 Yek Ta همون طور که دوستمون گفتن "درآمدی بر" هم خوب و قابل قبوله.

 Ali Motamedi آخه برای من "درآمدی بر" یادآور کتاب های علوم انسانیه (فلسفه و جامعه شناسی و ... درآمدی بره مدرنیته/درآمدی بر جامعه شناسی)

 Nayere Ahmadi همشون آموزشی نیستند بعضیهاش اطلاعات میدن مثلا راجع به سیاست بطور کلی...پس گام به گام کلی جواب نمیده...گام به گام با اسلام... یه جوری

 Yek Ta آموزش گام به گام اسلام. خود آموز اسلام. خود آموز دین اسلام.

 Nayere Ahmadi خوب همون عناوین محترم علوم انسانی مشکل سازند دیگه..وگرنه برای باقی میشه معادل های دیگه رو استفاده کرد...مثلا الفبای طراحی...

 Yek Ta یک موردی که به نظرم رسید اینه که "فور دامیز" جدا از تیتر کتاب نوشته می شه و به صورت ریز تر و فرعی تر روی کتاب چاپ شده. این به این معنیه که می شه همراه با اسم کتاب ترجمه اش نکرد. مثلاً اسم کتاب رو ترجمه کرد و زیرش به صورت ریز نوشت "مجموعۀ خودآموز". اسلام (مجموعۀ خود آموز). مصریان باستان (خود آموز). تاریخ قرن بیستم (مجموعۀ خود آموز) و غیره.

 Nayere Ahmadi خود آموز بار معنایی رایج و از قبل استفاده شده ای داره= آموزش اما برخی از این کتابها فقط اطلاعات میدن

Nayere Ahmadi informational not instructional

 

 Yek Ta در ویکیپیدا این کتاب ها فقط "اینستراکشنال" و "رفرنس" معرفی شده اند. تمام این کتاب ها محتوای آموزشی دارند. اطلاعاتی که جنبۀ آموزشی دارد.

Nayere Ahmadi reference ok so what a reference contains?...general knowlege about sth

 Yek Ta این مجموعه کتاب ها جنبۀ آموزشی دارند.

 Nayere Ahmadi اگه منظورتون یادگیری یه چیزیه فهمیدن آره ولی کلمه ی آموزشی بیشتر برای مفاهیم کاربردیه مثلا آموزش ریاضی..ولی در این عبارت آموزش فشارخون بالا...دیدید چه مبهم شد...در مورد فشار خون بالا یه سری اطلاعات میگیریم که محتوی موارد کاربردی هم ممکنه باشه

 Nayere Ahmadi به زبان ساده....هم معادل خوبیه

 Yek Ta حرف شما در مورد ابهام کاملاً درسته ولی پیشنهاد من این بود: فشار خون بالا (مجموعۀ خودآموز). یعنی مجموعه ای که اطلاعاتی رو در مورد فشار خون بالا به شما آموزش می ده. بعد از خوندن این کتاب اطلاعاتی در مورد فشار خون بالا کسب می کنید. حرف من فقط یک پیشنهاده. ممکنه شما پیشنهادات بهتری داشته باشید.

 Nayere Ahmadi بعد از خوندن این کتاب اطلاعاتی در مورد فشار خون بالا کسب می کنید:::that's it.

 Ali Shahbazi ولی همین الان من داشتم تمام کتاب های راهنمام رو از اول دبستان تا حالا برررسی می کردم ببینم اسم خوبی پیدا می شه به نظرم این از همه بهتر اومد : خودآموز و راهنمای کامل مثلاً مدیریت . البته رو همه ی عنوان ها نمیشه گذاشت به نظرم روی هر کدوم باید جمله یا کلمه ی مربوط به خوددش رو گذاشت و نمیشه واسه همشون یکی رو انتخاب کرد و فکر نکنم شدنی باشه یا اگرم بشه چیز خوبی نمیشه

 Nayere Ahmadi در ویکی پدیا در مورد این سری کتابها یه چیزایی خوندم. میگه که هدف این کتابها دادن اطلاعات ویا کاربردهای آموزشیه. مخاطبش هم افراد تازه وارد به اون موضوعاته..پس جامع نیست..اشاراتی داره...مقدماتیه بیشتر...همه چیز درباره ی نیست..از سیر تا پیاز و یا از الف تا ی هم نیست چون مقدماتیه...تاکیدش رو این نکته اس که این کتابها به سادگی بیان شدند تا به سادگی هم خوانده بشن و به سادگی هم درک بشن و به سادگی هم عملی شن (درمورد آموزشی هاش)میگه علیرغم عنوان" برای خنگ ها= ساده لوح ها،گیج و گنگ ها،خل و چل ها،سبک مغزها،ابله هاو.....منظورش لفظا این آدما نیست بلکه زیر همین عنوان روی جلد نوشته "مرجعی برای باقی". انگار اشاره ضمنی داره به این هدف این کتابها...کسانی که در مورد مثلا نقاشی مبتدی هستند یا حتی چیزی نمی دونن یه جوریا در مورد موضوع نادانند دیگه..حالا این کتاب به دردشون میخوره تا اطلاعاتی بدست بیارن...درضمن آدمهای مطلع تر هم میتونن گاهی به این کتابا رجوع کنند یا به کسی معرفیش کنند...به هرحال مخاطب اصلی افراد کاملا نادان به موضوع هستند..با توجه با این نکات من فکر می کنم معادلهای الفبای.... و .....به زبان ساده مناسبند .اما ممکنه همونطور که خودتون گفتین برای همه ی موضوعات مناسب نباشن و حتی گاهی ابهام بوجود بیارن.. مثلا الفبای اسلام: نمیادبهش انگار میخواد فقط ارکان اسلام رو بگه..در حالی که خلاصه ای از مطالب مربوط به اسلام رو میخواد بگه...

 Yek Ta من همچنان مجموعۀ خودآموز رو ترجیح می دم. با پیام آخر علی شهبازی موافقم.